Ankara’da bir havuz var, adı ”Su Perileri Havuzu”.  İki güzel kadın figürü etkili olmuş böyle bir adlandırmaya. Çeşmenin üst haznesini, kolları üzerinde taşıyan bu kadınların su perisi (nymph) olduğu söyleniyor. Çeşme gövdesindeki istakoz ve yengeç motifleri, yosun motifleri, kaidesindeki dört erosun ikişerli olarak tuttukları yunus ve deniz salyangozlarından suların fışkırması nedeniyle kadınlara atfen ”Su Perileri Havuzu” denilmiş. Bir diğer görüşe göre; bu kadınlar su perisi değil, şarap tanrısı Dionysos’un (Bacchus) kızları (Bordo gezim sırasında da, Borsa meydanındaki çeşmenin Dionysos’la ilgili olabileceği söylenmişti). Üst haznenin altından aşağı doğru sarkan asma yaprakları ve üzüm salkımları buna işaret ettiği ifade ediliyor..

İster su perileri, ister Dionysos’un kızları olsun, Hermann Jansen’in hazırladığı planla 1932 yılında şekillenmeye başlayan Ankara kentinin şehremini (belediye başkanı) Süleyman Asaf İlbay, kenti süslemek amacıyla 1926 yılında Avrupa’dan getirtmiş (Fransa). Demek ki, Ankara kent planı öncesinde, kenti bir başkente yaraşır şekilde güzelleştirmek düşüncesi vardı.

İlk olarak, Kızılay meydanında şimdiki Güven Parkın bulunduğu yerde bir park düzenlemesiyle birlikte, buraya yerleştirilmiş, Su Perileri havuzu. Önünde, Riyaset-i Cumhur (Cumhurbaşkanlığı) Orkestrası halka konserler vermiş. Sonra, Hermann Jansen planı çerçevesinde Ulus-Çankaya aksı ve Atatürk Bulvarı düzenlemesi yapılırken, Kanlı Çukur ya da Ulus Çukuru denilen bugünkü Gençlik Parkı alanı içinde, Merkez Bankasının şimdiki ek binasının karşısında bir yere konulmuş. Daha sonra havuz Hacettepe Üniversitesinin bulunduğu yerdeki parka kaldırılmış. Havuz, yine gezisine devam ediyor. Bu defa, onu, Tandoğan meydanında görüyoruz. Tandoğan meydanındaki Ankaray  yeraltı istasyon inşaatı çalışmaları nedeniyle, havuz ve çeşme sökülerek Ankara Belediyesinin deposuna kaldırılıyor ve uzun süre unutuluyor. Neden sonra hatırlanıyor ve Cermodern düzenlemesiyle birlikte, avlusunun dikkat çekmeyecek bir köşesine yerleştiriliyor. Son durakmıdır bilinmez ama, halen burada.

Fransa’nın Val d’Osne atölyesinde imal edilmiş. Bu atölyede, eros, su perileri gibi mitolojik öykülerde geçen karakterlere, çeşitli bitki ve hayvanlara ait bronzdan heykeller dökülüyor ve bunlar farklı kompozisyonlarda bir araya getirilerek, değişik büyüklüklerde havuz çeşmeleri imal ediliyor. Ankara’nın Su Perileri çeşmesinin bu atölyede imal edilmiş kardeşleri bir çok kenti süslüyor. En bilinenleri, A.B.D. de Boston, Fransa’da Lyon ve Bordeaux (Bordo) kentlerinde. Lyon’da, Celestine Tiyatrosunun önüne yerleştirilmiş. Lyon’a gitmedim ama, tiyatro binasının son fotoğraflarında bu kardeş çeşme görünmüyor. Öyle anlaşılıyor ki, Ankara’daki kardeşi gibi o da geziye çıkmış. Bir raslantı eseri, Bordo (Bordeaux) kentinin Borsa meydanındaki havuz ve çeşmesi dikkatimi çekti ve bu ilişkiyi bilmeden, ama bir sıcaklık duyarak inceledim. Önceden Allees de Tourney caddesindeyken Komedi meydanına (Place de Comedie) sonra da Borsa meydanına (Place de Bourse) taşınmış. Bir şarap yöresi olan Bordo’nun bu çeşmesi, şarap tanrısı Dionysos’a adandığı söylense de bir kesinlik yok. Ama, çeşmeden akan ve havuzu dolduran sular kırmızı şarap (bordo) rengindeydi.

GÖRSELLER:https://photos.google.com/share/AF1QipPkUi2vKhDyZv_WhfTTTHCPu7MQ_DegFedyzAz-nMWJT7YfzlHCzZ3AXyWMtLhvaA?key=Wmk5aTU1MjNWT2loUWY4X1JmcjhLM3k4RzJwZU9R