ÇİĞDEMİM DERNEĞİ, OĞUZ TANSEL KÜTÜPHANESİ VE ANKARA KİTAPLARI SERGİSİ

Araştırmacı yazar Sevgili Timur Özkan’dan 17 Aralık 2025 tarihinde bir davetiye aldım. 20 Aralık’ta Ankara Çiğdemim Derneğinin Oğuz Tansel Semt Kütüphanesinde, Ankara Kitapları Sergisi açılacaktı. Benim kütüphanemde de Ankara’yı anlatan yirmi civarında kitabım var. Yaşadığım kent Ankara’ya dair ve özellikle de geçmişini öğrenmeye çalışıyorum. Sevgili Timur Özkan tarafından titiz bir çalışma yaparak, binlerce kitap arasından seçtiği Ankara hakkında yazılmış 122 kitaptan oluşan Ankara Kitapları Sergisi, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Mansur Yavaş’ın ve kalabalık Ankara sevdalıların katılımı ile açıldı. Ardından da Sevgili Timur Özkan tarafından okunmasını önemli gördüğü, Ankara’ya dair 111 adet kitabı tanıtan bir sunum yapıldı. Bugüne kadar, Ankara Kitapları Sergisi, birincisi 19-26 Ekim 1998 tarihlerinde Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü ve Ankaralılar Vakfı işbirliği ile Milli Kütüphane’de, ikincisi 6-22 Haziran 2022 tarihlerinde Başkent Kültür Yolu Festivali etkinlikleri içinde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Ada’nın alt fuayesinde açılmış. Çiğdemim Derneği Oğuz Tansel Semt Kütüphanesindeki bu sergi üçüncüsü oluyor.

Öncelikle Çiğdemim Derneğinden kısaca bahsetmek istiyorum. Tam adı Çiğdem Eğitim, Çevre ve Dayanışma Derneği. Ankara’nın Çiğdem Mahallesinde (Karakusunlar Köyü) 1996 yılında kurulmuş. Amacı; mahalleli olma kültürünü yaygınlaştırarak mahalle sakinlerinin yaşam kalitesini yükseltmek ve karar alma süreçlerinde etkili olmak. Kültürel, sanatsal, eğitsel etkinliklerin yanı sıra sosyal dayanışma ve yardımlaşma etkinlikleri de var. Bu etkinlikler; edebiyat ve ekoloji söyleşileriyle, tiyatro ve müze gezileriyle, koro çalışmalarıyla, Çiğdemin Sesi e-dergisi, kitap ve broşürlerle destekleniyor. Bir de Çocuk Meclisi oluşturulmuş. Çocuk Meclisi, çocukların fikirlerini özgürce dile getirdikleri bir ortam. Demokrasi kültürü ile tanıştıkları bir yer. Karar alma mekanizmalarında etkin rol alıyorlar. Çiğdemim Derneğinin amacı kapsamında; derneğin Çiğdem Mahallesindeki Can Yücel Parkı içinde bulunan Oğuz Tansel Semt Kütüphanesi binasında, Ankara Kitapları Sergisi, 20 Aralık 2025 tarihinde açıldı.

Kütüphane binası tek katlı. Dikdörtgen şeklindeki binanın iki dar kenarında, birer küçük salon bulunuyor. Bu iki salonu birleştiren dar bir koridor üzerinde sağlı sollu üç oda, kitap raflarıyla okuyucuya ayrılmış.

Girişin olduğu yerdeki salon sunuşların, toplantıların ve sergilerin yapıldığı yer. Diğer salon, müştemilat (mutfak, wc.) olarak kullanılıyor. 300 kitapla yola çıkan Oğuz Tansel Kütüphanesinde 30.000 civarında kitap bulunuyor. Gerek Çiğdem Mahallesinde oturanlar, gerekse diğer mahalle ve semt oturanlar, kütüphanenin ödünç kitap programından faydalanabiliyorlar. Kütüphanedeki fazla kitaplar ise, ilgili okul ve kurumlara gönderiliyor. Kütüphanedeki araştırma kitaplarına kolay ulaşım sağlanabilmesi için https://kutuphane.cigdemim.org.tr/ adresinden hizmet veriliyor. Kütüphanenin faaliyetinde ve serginin açılışında Yeşim Yıldız’ın özverili emeği var.

Ankara üzerine yazılmış binlerce kitap var. Bunların büyük kısmı Ankara’nın çeşitli dönemlerini anlatırken, bazı kitaplarda Ankara’da geçen kısa anılar da yer alıyor. Çiğdemim Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Fethi Aksoy’un açış konuşmasından sonra Sevgili Timur Özkan, sunumunda; Tarih-Arkeoloji, Araştırma-İnceleme, Edebiyat, Turizm-Seyahatname, Kültür, Flora-Fauna-Doğa, Mimari-İmar-Harita, Fotoğraf, Anı, Semtler-İlçeler ve Diğer (Sağlık, Spor, Sanat, Müzik, Eğitim) ve Çocuk başlıkları altında okunması gerekli olduğunu düşündüğü 111 kitapla ilgili kısa bilgiler verdi.

Timur Özkan, bir mimar. Heybesi dolu. 2006 yılında Ankaralı Gezginler grubunu kurdu. Gezgin, fotoğrafçı, araştıran bir yazar. Gezi kitapları var. Gazete ve dergilerde yazıları bulunuyor. Dile kolay; 24 kitap, 22 derleme kitap ve 18 kitabın da editörlüğü. Kitap seçme ve kütüphane düzenleme işlerini daha önce de yapmıştı. Ankara Kulübü Derneğinin kütüphanesinin düzenlenmesini de üstlenmişti. Editörlüğünü üstlendiği kitaplardan biri; 44 yazarla birlikte ”Ürdün Kasrları” başlıklı yazımla katıldığım, Covid’den vefat eden, gezgin, Prof. Dr. Orhan Kural’a armağan olarak basılan ”Korona Günlerinde Gezgin Olmak” kitabıdır. Diğeri de, Anayasa Mahkemesi üyesi ve Başkanvekili Güven Dinçer’e armağan edilen ”BİZİM ANKARA” kitabıdır. 45 yazarın arasına ben de ”Ankara’nın Tarihi Hanları” başlıklı yazımla katılmıştım. ”Bizim Ankara”, seçilen 111 kitap arasında bulunuyor.

Sevgili Timur Özkan’ın sunumuna gelince; Tarih-Arkeoloji başlığı altında 16 kitabı listelemiş. Bu kapsamda kısa bilgilerle verdiği örneklerden ”İlkçağda Ankara, Afif Erzen”. Galat, Frig ve Roma dönemleri anlatılıyor. ”Roma Döneminde Ankara, Musa Kadıoğlu ve arkadaşları”, ”XVII Yüzyılda Ankara, Hülya Taş”, ”18. Yüzyıldan Tanzimat’a Ankara, Deniz Karaman”, ”Antik Ankara, Haluk Sargın”. ”Ankara Tarihi I-II, Avram Galanti”, ”Ankara’nın Kördüğümü Sakarya Savaşı, Kadim Koç”, ”Kurtuluş Savaşında Ankara, Alptekin Müderrisoğlu”, ‘Tarih İçinde Ankara, Abdülkerim ve arkadaşları” diğer örneklerden bazıları.

İkinci başlık, Araştırma-İnceleme. Bu başlık altında 19 kitap bulunuyor. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kaleme aldığı ”Beş Şehir”. Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul ile birlikte ele aldığı bu eserde, döneminin Ankara’sını anlatmış. ”Suda Suretimiz Çıkıyor Ankara Dereleri Üzerine Tarihi ve Güncel Bilgiler, Erman Tamur”, ”Bizim Ankara”, benim de yer aldığım 45 Ankaralı yazarın ortak eseri, editörü Timur Özkan”, ‘Türk Yurdu Ankara, Prof. Dr. Ayşe Filiz Yavuz”, ”Ankara Başkent Yazıları, Güven Dinçer”, ”Son Başkent Ankara Bir Şehrin 3000 Yıllık Destanı, Mustafa Balbay”, ”Ahilik Araştırmaları, Turan Günaydın”, ”Efsaneden Tarihe Ankara Yahudileri, Beki L. Bahar”, sevgili dostum Necati Yalçın’ın kaleme aldığı ”Yazdığım Ankara” örnek yayınlardan bazıları.

Üçüncü başlık, Edebiyat. Bu başlıkta 13 kitap seçilmiş. Örneklerden bazıları; derlemesi Işık Kansu tarafından yapılmış ”Yazarların Ankarası”, ”Öykülerde Ankara (Seçki) A. Esat Bozyiğit”, Efnan Dervişoğlu tarafından hazırlanan ”Kadın Öykülerinde Ankara”, ”Ankara, Yakup Kadri Karaosmanoğlu”, ”Deli, Refik Halid Karay”.

Dördüncü bölüm olan Turizm-Seyahatname bölümünde 7 kitap yer alıyor. Bazıları şöyle. ”Ankara Gezi Rehberi, Ernest Mamboury”, ”Ankara Rehberi, Nurettin Can Gülekli”, ”Gezgin Gözüyle Ankara, 49 yazarın ortak eseri, editör Timur Özkan”, ”Seyyahların Gözüyle Ankara, hazırlayan Ş. Nezih Kuleyin”.

Beşinci başlık olan Kültür bölümünde 7 kitap var. Bunlardan örnekler: ”Hüdayda, S Şeref Erdoğdu”, ”Ankara İli Ağzı Sözlüğü, hazırlayan A. Esat Bozyiğit”, Ankara Masalları, Pervin Ergun”, ”Ankara Yemekleri, Kâmil Toygar ve Nimet Berkok Toygar”.

Altıncı başlık Flora-Fauna-Doğa. Bu bölümde 9 kitap öneriliyor. Bunlardan bazıları; ”Başkentin Doğal Bitkileri, Sadık Erik ve arkadaşları”, ”Başkentin Kuşları, Levent Turan ve Ayhan Göktaş”, ”Ankara Keçisi ve Ankara Tiftik Dokumacılığı, Erman Tamur”, ”Ankara’nın Ağaç, Ağaççık ve Çalıları, Ahmet Demirtaş”, ”Ankara’nın On Meyvesi, Seyfettin Aslan”, ”Ankara Çiğdemi Crocus Ancyrensis, Timur Özkan”.

Yedinci başlık, Mimari-İmar-Harita bölümünde 8 kitap sunuluyor. Prof. Dr. Gönül Öney tarafından yazılmış ”Ankara’da Türk Devri Yapıları”, sevgili dostum Mehmet Tunçer’in ”Ankara (Angora) Şehri Merkez Gelişimi”, ”Ankara’nın Mahalle Çeşmeleri, Yavuz İşçen”, sevgili dostum Gökçe Günel, Ankara Haritaları koleksiyoncusu da olup, yayımladığı ”Haritalarda Ankara” bu bölümde verebileceğim örnekler.

Sekizinci başlık Fotoğraf başlığı olup, altında 5 yayın var. ”Bir Zamanlar Ankara, Ozan Sağdıç”, sevgili lise sınıf arkadaşım Atila Cangır’ın ”Cumhuriyet’in Başkenti” fotoğraflarından oluşan kitapla birlikte sevgili dostum Dericizade Faruk Küçük’ün koleksiyonunda bulunan fotoğraflardan oluşturduğu ”Bir Zamanlar Ankara” kitaplarını örnek olarak verebilirim.

Dokuzuncu başlık Anılar. Bu başlıkta 13 kitap seçilmiş. Gazeteci Yunus Nadi’nin ”Ankara’nın İlk Günleri”, Falih Rıfkı Atay’ın ”Çankaya”, ”Hemşerimiz Atatürk, Naşit Hakkı Uluğ”, ”Yitik Kent Ankara, Gültekin Emre”, Ankara’lı bir gezgin de olan düş hekimi Yalçın Ergir’in ”Hülâsa”, sevgili arkadaşım Ülkü Türk Güven’in kızı Bige Güven Kızılay’ın ”Ankara Diye İnsanlar Vardır” kitapları örneklerdir. Bir de bu bölümde, benim kütüphanemde de bulunan, Prof. Dr. Siber Göksel-Rezzan Kellecioğlu-Bilgü Taşlıca tarafından yazılmış ”Üç Kız Kardeşin Ankara Anıları Sandviç Nesil” kitabı sergide yerini almıştı.

Onuncu bölümde Semtler-İlçelerle ilgili 6 kitap yer alıyor. Sevgili dostum, Ankara Kalesi Atpazarı’nda Emin Antik Sanat Evi sahibi İbrahim Terzioğlu’nun yazdığı ”Keçiören Şehrengizi”, ”Çiğdemim Bir Sivil Toplum Örgütünün 20 Yıllık Başarı Öyküsü, Vecdi Seviğ”, ”Ankara’nın Asude Semti Etlik, Timur Özkan” ve ”Sevgi Çiçekleri Diyarı Sevginin Başkenti Gölbaşı, Hulusi Gürpınar” bu bölümde yer alan örneklerdir.

On birinci bölüm Diğer başlığını taşımakta olup, Spor, Sanat, Müzik ve Eğitim konularında 5 kitap seçilmiş. ”Ankara Rüzgârı Gençlerbirliği Tarihi, Tanıl Bora”, ”Cumhuriyet’ten Bugüne Ankara’nın Sanat Politiği Kentler ve İzler A. Celal Binzet”, Anadolu’nun Sırlı Sesi Müziğiyle Ankara, Ali Uçan ve arkadaşları” kitapları bu bölümün örneklerindendir.

On ikinci bölüm Çocuk kitaplarına ayrılmış Bu bölümde 3 kitap bulunuyor. ”Gezinin Ayak İzleri, Ulviye Aral”, ”Ankara Çılgın Gezgin’in El Kitabı, Mazlum Akın” ve ”Türkiye’nin Kalbi Ankara, Koray Avcı”.

Bu Oniki bölümün dışında, Ankara Büyükşehir Belediyesi, Çankaya Belediyesi, VEKAM (Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Merkezi), Ankara Kulübü Derneği’nin yayımladığı Ankara ile ilgili dergiler de sergileniyor.

Görülmesi gereken Ankara üzerine yazılmış kitapların toplu bir sergisi. Ankara üzerine araştırmalar yapanların faydalanabilecekleri, kaynak olarak kullanabilecekleri önemli sayıda yayın içeren bir sergi. Ayrıca, Çiğdemim Derneği’nin Oğuz Tansel Kütüphanesi de içerdiği 30.000 civarındaki yayınlar da ziyaretçilerin hizmetinde olacak.