Bir gazete haberinden öğrendim, Kaman’daki Japon bahçesinin varlığından. Üzerinden 5-6 yıl geçti. Bu süre içinde, diğer gezilerimden fırsat bulamamıştım, Kaman Japon bahçesini gezmeye. 2019 un Ağustos ayında, bir arkadaşımla birlikte, Bala üzerinden düştük Kaman yoluna. Kaman’ı 3 km. kadar geçtikten sonra sağa, güneye döndüm ve 100-200 m. sonra sağ tarafta Kalehöyük’ün girişine ulaştım.

Kalehöyük’ün ortaya çıkarılmasının başlangıcında, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi (DTCF) öğretim üyelerinden Prof. Tahsin Özgüç ve eşi Prof. Nimet Özgüç var. Ben, Ziraat Fakültesinde okurken, Tahsin Özgüç hoca rektörümüzdü. Prof. Nimet Özgüç’le de yollarımız Samsat’ta kesişti. 1987 yılında, GAP’ın (Güneydoğu Anadolu Projesi) DPT içindeki yönetim grubunda yer alan bir kişi olarak, yerinde izlemek amacıyla Samsat’a gittiğimde, Samosata (Commagene krallarının kışlık sarayının bulunduğu kent) kazısını yapıyordu, ekibiyle birlikte. Zaman daralmıştı, Atatürk barajında iki ay sonra su tutulmaya başlanacak ve kazı yapılan höyük dahil, Samsat ilçesi de su altında kalacaktı. Ankara’ya dönünce, gerekli görüşmeleri yaparak ek ödenek gönderdik, Samosata kazısı için. Japon öğrenci Sachihiro Omura, 1972 yılında, doktora yapmak amacıyla DTCF’ne gelir. Tahsin Özgüç hoca, Omura’yı, bir Hitit yerleşim yeri olan ve Ankara’nın Kaman ilçesinde bulunan Kalehöyük’te çalışmaya yönlendirir.

Dünyanın, eski ticari ilişkilerini ortaya çıkarmak amacıyla, Japon imparatoru Hirohito’nun da kardeşi olan Prens Takahito Mikasanomiya 1978 yılında, Japonya’da, Japon Ortadoğu Kültür Merkezi’ni kurmuş. Yapılan arkeolojik yüzey araştırmalarında, Kırıkkale-Kırşehir arasında 1300 adet civarında höyük tespit edilmiş. Bu höyüklerden, birbirleriyle bağlantılı üç höyük seçilmiş, kazı için. Bunlar, bir Hitit yerleşimi olan Kaman’daki Kalehöyük ile Kırıkkale’deki Büklükale ve bir Asur Ticaret kolonisi olan Kırşehir’deki Yassıhöyük. 1998 yılında, arkeolojik araştırmaları yürütmek amacıyla, Japon Ortadoğu Merkezi’ne bağlı Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü kurulmuş ve başkanlığına da Dr. Sachihiro Omura getirilmiş.

Kalehöyük kazısına giremedim. Bekçi, hafta sonu çalışılmadığını ve giriş için izin veremeyeceğini söyledi. Yol kenarından görüldüğü kadarıyla, bir kaç fotoğraf çektim. Kalehöyük, bir kompleks. Höyüğün yanı sıra, üç km. ötede Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü, hemen bitişiğinde höyük benzeri bir yapı içinde Kalehöyük müzesi ve müzeyi çevreleyen Prens Takahito Mikasanomiya anısına yapılmış bir bahçe. Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü de kapalıydı. Japon bahçesini ve Arkeoloji müzesini gezebildim.

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü binası 2005 yılında açılmış. Fotoğrafhane, laboratuvar, 250 kişilik konferans salonu, kütüphane, yemekhane, misafirhane ve depo bölümlerinden oluşuyor. Prof. Tahsin Özgüç’ün kişisel kütüphanesi, ölümünden sonra, eşi Prof. Nimet Özgüç tarafından enstitüye bağışlanmış. Enstitü içindeki Tahsin Özgüç kütüphanesi, arkeoloji kütüphaneleri arasında büyüklerden biri. Enstitü’de paleoloji, antropoloji, arkeobotanik, zooarkeoloji, restorasyon, konservasyon konularında bilimsel çalışmalar yapılıyor. Dünyanın çeşitli bölgelerinden gelen bilim adamları, çalışmalara katılıyorlar. Kazının başlangıcından beri, Çağırkan köyündeki gençlere eğitimler verilmiş. Gerek kazı, gerek restorasyon çalışmaları, Çağırkanlılar tarafından yapılıyor. Çağırkan köyü için önemli bir istihdam kapısı olmuş, Kalehöyük kazısı.

Japon Bahçesinden bahsetmek gerekirse, müzenin güney tarafındaki yamaçta, 22 dekar arazi üzerinde kurulmuş. İç Anadolu’da bir vaha. Japonya’dan getirilen ağaçlar ve çeşitli bitkilerden oluşan bir botanik parkı yaratılmış, Japon prensi Takahito Mikasanomia anısına. Toplam alanı 3500 m2 olan birbirine bağlı iki gölet yerleştirilmiş, park içine. Göllerden birisinde Japon süs balıkları yüzüyordu. Şelale de unutulmamış, park içinde. Ancak, su kıtlığı nedeniyle, cumartesi ve pazar günleri 17.30 – 18.00 arası su veriliyor. Japon kirazı, Japon elması, Japon akçaağacı, salkım söğüt ve diğer bitkiler Japonya’dan getirilmiş. Üst kotta, çardak ile bir seyir tepesi oluşturulmuş. Nikâhtan sonra, çiftlerin Ankara Dikmen vadisine fotoğraf çektirmek amacıyla geldikleri gibi, yörede de çiftler, nikâh sonrası fotoğraf için anı parkına geliyorlar.

• 

• 

Kalehöyük Müzesi, Japon bahçesinin girişinde, solda yer alıyor. Höyük şeklinde bir yapı. Üstü çimlendirilmiş. Sağda ve solda boğa başlı iki riton arasından, müzeye giriliyor. Kalehöyük müzesi diğer müzelere göre teknoloji donanımlı. Girişte, zemine ve duvara, içerideki eserlerin ışıklı yansımaları veriliyor. Müzenin ortasında, höyüğün 1/100 ölçekli bir maketi yapılmış. Bir manivela koluyla, kuzey-güney yönünde yapılan kazı boyunca, maket ayrılabiliyor ve ışıklandırılmış hatlarla höyük katmanları net bir şekilde görülebiliyor. Sergilenen eserler arasında neolitik döneme ait ana tanrıça heykeli, kalkolitik döneme ait seramikler, çengelli iğnenin karşılığı olan fibulalar, fibula kalıpları, mühürler, mühür baskıları, hayvan başlı kaplar (riton), yün eğirmede kullanılan ağırlıklar, ok uçları, altın takılar, kanatlı aslan ağızlı fildişi mühür, kil tabletler, hiyeroglif yazıların bulunduğu objeler, boyalı seramikler, cam şişe parçası bulunuyor. Bu müzede Yassıhöyük ve Büklükale kazılarından elde edilen eserler de sergileniyor. Müze etkinlikleri arasında, okullarla işbirliği yapılarak, öğrencilere toprak kap ve obje yapılmaları da öğretiliyor.

• 

• 

• 

Dönüşte, yakında bulunan Devekuşu çiftliğinden sonra, Büklükale eteklerinde, Kızılırmak üzerinde bulunan, Karakeçili’yi Köprüköye bağlayan Çeşnigir köprüsüne uğradım. Kanyon ağzında bulunan köprüyü Timur ve Yavuz Sultan Selim de kullanmış. 110 m. uzunluğunda ve 6 m. genişliğinde olan köprü, 12 gözlü olup, Selçuklu döneminde yapıldığı ifade edilmektedir. Kapulukaya barajının suları altında kaldığı için, bağlantı hemen yanındaki yeni köprüden sağlanıyor.

• 

• 

Ankara’ya 135 km. uzaklıktaki Japon bahçesi ve Kalehöyük müzesi gezisi, bir hafta sonu değerlendirilmesi olabilir. Esen kalın dostlar.

GÖRSELLER: https://photos.app.goo.gl/nfCWvSHBxy9taqjy5