TRABLUSŞAM (TRİPOLİ) KALESİ VE KONT III. RAYMOND SAİNT-GİLLES

Trablusşam (Tripoli) kalesi, Lübnan’ın en büyük kalesi. Trablusşam kentinin içinde. Ebu Samra tepesinin kuzey ucunda bulunuyor. Doğusunu Ebu Ali ırmağı (Qadisha) çevreliyor. Çok sarp ve dik bir alanda, Trablusşam’ı kuş bakışı ile seyrediyor. İlk haçlılardan Toulouse kontu Raymond Saint-Gilles tarafından Kudüs’e giden sahil yolunun korunması amacıyla, 1102-1103 tarihlerinde yaptırılmış. Bu nedenle, Saint-Gilles kalesi olarak da anılıyor. 8000 m2. lik bir alanı kapsayan bir alana yayılmış.

Kudüs’ün haçlılar tarafından ele geçirilmesiyle birlikte, Outremer (Denizaşırı) olarak adlandırılan bölgede, dört adet devlet kurulmuş. Urfa, Antakya, Trablusşam kontlukları ve Kudüs krallığı.

Toulouse ve Trablusşam kontu Raymond Saint-Gilles, bu haçlı şövalyesi; Antakya kontu ve Taranto (İtalya) prensi II. Bohemond (Boemondo) ile Alice’in ( ya da Alexis-Urfa kontu ve sonra Kudüs kralı Baudouin de Bourg’un kızı) 8 yaşındaki kızı Constance ile evlenerek Antakya kontluğunu (prensliğini) da ele geçirmiş.

Daha sonraki yıllarda, kral Baudouin’în torunu IV. Baudouin (cüzzamlı kral) çocuk yaşta kral olduğunda, Toulouse ve Trablusşam kontu Raymond Saint-Gilles’in torunu Trablusşam kontu III.Raymond da kral naipliğine atanmış.

III. Raymond, bu dönemde Güvercinlerin lideri olarak kralı etkilemiş ve Selahaddin Eyyubi ile barış antlaşmaları imzalamış. Ancak, Şahinler grubunun lideri Chatillonlu Renaud, yaptığı baskın, yağmalarla ve hatta Selahaddin Eyyubi’nin kız kardeşini öldürterek, barışı zora sokmuş. Cüzzamlı kralın ölümünden sonra, Trablusşam kontu III. Raymond kral naibi olmasına rağmen, Şahinlere karşı zayıf kalmış. Şahinlerin savaş istemesi ve saldırganlıkların devam etmesi sonucunda, Selahaddin Eyyubi Kudüs’ün üzerine yürümüş. Kudüs’ü ele geçiren Selahaddin, Şahinlerin lideri Chatillonlu Renaud’u kendisi öldürür ve kız kardeşinin öcünü alır. Güvercinlerin lideri III.Raymond’u ve ailesini serbest bırakır ve Trablusşam’a ulaşmalarını sağlar. Bu dönemle ilgili Cennetin krallığı filmi çevrilmiş. Kerak kalesi ve Chatillon’lu Renaud başlıklı yazımda da belirtmiştim. https://danyalasik.wordpress.com/2019/03/28/kerak-kalesi-ve-chatillonlu-renaud/.

Trablusşam kalesi, Lübnan’da bulunan kalelerin en büyüğü. Franklar, Memluklar ve Osmanlılar dönemlerinde yapılanlarla kale, bugünkü şeklini almış. Dik yamaçları, kalenin savunmasına güç katıyor. Kalenin kuzey cephesinde bir kapı, güney cephesinde de iki kapı bulunuyor. Her bir kapı üzerinde okçuların atışları için yarıkların olduğu kuleler var. Kapıları destekleyen demir kafesler, giyotin tarzı çalışıyor. Kule içindeki avluya açılan ikinci kapılar atlı ve yaya girişini kontrol altında tutmak amacıyla küçük yapılmış. Kuzey kapısından girdim kaleye. Avluyu güneye doğru geçtikten sonra sağ tarafta (batı-deniz tarafı) ahırlar bulunuyor. Ahırlar bölümü, kaleye saldıranlar için bir tuzak alanı olarak tasarlanmış. Kale duvarlarındaki okçu yarıkları, ahırlar bölümünü görecek şekilde yerleştirilmiş. Kalenin savunmasında, teknolojik gelişmelere bağlı olarak, batıya bakan bazı yarıklar genişletilmiş ve bu mazgallara toplar konulmuş. Bu düzenleme, Osmanlı döneminde Trablusşam valisi olan Barbar Ağa tarafından yaptırılmış. Ahırların kuzeyindeki yüksek bölümde bulunan kale muhafızlarının odaları, şimdi kale müzesi (Kuzey Lübnan ve Akkar müzesi) olarak düzenlenmiş.

Kuzey Lübnan ve Akkar müzesi‘nde; özellikle Trablusşam’ın güneyinde, Qadisha vadisinin ortalarında yer alan üç mağaradan çıkarılmış (Moghr El Ahwal) Neolitik döneme ait eserler (zamanımızdan 15.000 ve 20.000 yıl öncesine ait) sergilenmektedir. Yöredeki kazılardan çıkarılan Pers, Roma, Bizans, Osmanlı sikkeleri de bu müzede bulunmaktadır. Haçlıların Trablusşam’ı ele geçirdiklerinde, Toulouse kontu üzerinde latince ifadeler ve dini motifler yer alan sikkeler bastırmış. Bunlardan örnekler de müzede yer almaktadır. Bir köşeye ise, kale savunmasında kullanılan mancınıklara ait gülle yığını yerleştirilmiş.